معلولیت بخشی از تنوع انسانی است و در هر جامعه‌ای وجود دارد. درک صحیح و جامع از انواع معلولیت‌ها، علل، چالش‌ها و نیازهای افراد دارای معلولیت، گامی مهم در جهت ایجاد جامعه‌ای فراگیر و همدل است. این مقاله به منظور افزایش آگاهی عمومی و ارائه اطلاعات مفید به خانواده‌ها، مراقبین و عموم مردم درباره معلولیت‌های ذهنی و جسمی تهیه شده است.

انواع معلولیت‌ها:

معلولیت‌ها به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

  • معلولیت‌های جسمی: این نوع معلولیت‌ها بر عملکرد جسمی فرد تأثیر می‌گذارند و می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند آسیب‌های نخاعی، فلج مغزی، دیستروفی عضلانی، قطع عضو و … باشند. معلولیت‌های جسمی می‌توانند حرکتی، حسی (مانند بینایی و شنوایی) یا مربوط به اندام‌های داخلی باشند.
  • معلولیت‌های ذهنی: این نوع معلولیت‌ها بر عملکرد ذهنی و شناختی فرد تأثیر می‌گذارند و می‌توانند شامل ناتوانی‌های یادگیری، کم‌توانی ذهنی، اوتیسم، سندرم داون و … باشند. این معلولیت‌ها می‌توانند بر توانایی‌های فرد در یادگیری، حل مسئله، ارتباطات و مهارت‌های اجتماعی تأثیر بگذارند.

معلولیت‌های جسمی:

  • معلولیت‌های حرکتی: این دسته شامل محدودیت در حرکت اندام‌ها، کنترل عضلات، تعادل و هماهنگی است.
    • فلج مغزی (CP): اختلال در حرکت و وضعیت بدن که ناشی از آسیب به مغز در دوران جنینی، هنگام تولد یا اوایل کودکی است.
    • آسیب نخاعی: آسیب به نخاع که می‌تواند منجر به فلج (پاراپلژی یا کوادریپلژی) و از دست دادن حس در بخش‌های پایین‌تر از محل آسیب شود.
    • دیستروفی عضلانی: گروهی از بیماری‌های ژنتیکی که باعث ضعف پیشرونده عضلات می‌شوند.
    • قطع عضو: از دست دادن بخشی از بدن، مانند دست، پا یا انگشتان، به دلیل حادثه، بیماری یا نقص مادرزادی.
    • مولتیپل اسکلروزیس (MS): یک بیماری خودایمنی که بر سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث مشکلات حرکتی، حسی و شناختی شود.
  • معلولیت‌های حسی: این دسته شامل اختلال در حواس پنجگانه است.
    • نابینایی: از دست دادن کامل یا جزئی بینایی.
    • کم‌بینایی: کاهش شدید بینایی که با عینک یا لنزهای تماسی قابل اصلاح نیست.
    • ناشنوایی: از دست دادن کامل یا جزئی شنوایی.
    • کم‌شنوایی: کاهش شنوایی که می‌تواند خفیف، متوسط، شدید یا عمیق باشد.
  • معلولیت‌های داخلی: این دسته شامل اختلال در عملکرد اندام‌های داخلی بدن است.
    • بیماری‌های قلبی: نقص‌های مادرزادی قلب، نارسایی قلبی و …
    • بیماری‌های تنفسی: آسم، فیبروز سیستیک و …
    • بیماری‌های کلیوی: نارسایی کلیه و …
    • دیابت: اختلال در متابولیسم قند که می‌تواند عوارض مختلفی از جمله آسیب به اعصاب، کلیه‌ها و چشم‌ها داشته باشد.

معلولیت‌های ذهنی:

  • ناتوانی‌های یادگیری: اختلال در یک یا چند فرآیند شناختی که در یادگیری و استفاده از مهارت‌های تحصیلی (مانند خواندن، نوشتن و ریاضیات) مشکل ایجاد می‌کند.
    • نارساخوانی (دیسلکسیا): مشکل در خواندن و درک متن.
    • نارسانویسی (دیسگرافیا): مشکل در نوشتن و بیان افکار به صورت نوشتاری.
    • نارساحسابی (دیسکلکولیا): مشکل در درک مفاهیم ریاضی و انجام محاسبات.
  • کم‌توانی ذهنی (ID): محدودیت در عملکرد ذهنی و رفتارهای سازگارانه که در دوران کودکی شروع می‌شود.
    • کم‌توانی ذهنی خفیف: افراد با این سطح می‌توانند مهارت‌های تحصیلی و اجتماعی را تا حدودی کسب کنند و به طور مستقل زندگی کنند.
    • کم‌توانی ذهنی متوسط: افراد با این سطح به حمایت بیشتری در زمینه‌های مختلف زندگی نیاز دارند.
    • کم‌توانی ذهنی شدید و عمیق: افراد با این سطوح به مراقبت و حمایت دائمی نیاز دارند.
  • اختلال طیف اوتیسم (ASD): یک اختلال رشدی عصبی که بر ارتباطات، تعاملات اجتماعی و رفتارهای فرد تأثیر می‌گذارد.
  • سندرم داون: یک اختلال ژنتیکی که ناشی از وجود یک کروموزوم اضافی است و می‌تواند باعث کم‌توانی ذهنی، ویژگی‌های ظاهری خاص و مشکلات سلامتی شود.

علل معلولیت‌ها:

معلولیت‌ها می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند، از جمله:

  • عوامل ژنتیکی: برخی از معلولیت‌ها به دلیل اختلالات ژنتیکی از بدو تولد وجود دارند.
  • عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند عفونت‌ها، آسیب‌های دوران بارداری، زایمان زودرس و … می‌توانند منجر به معلولیت شوند.
  • حوادث و سوانح: حوادثی مانند تصادفات، سقوط و … می‌توانند باعث آسیب‌های جسمی و ذهنی و در نتیجه معلولیت شوند.
  • بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها مانند سکته مغزی، ام‌اس و … می‌توانند منجر به معلولیت شوند.

چالش‌ها و نیازهای افراد دارای معلولیت:

افراد دارای معلولیت با چالش‌های مختلفی در زندگی روزمره خود روبرو هستند، از جمله:

  • موانع فیزیکی: عدم دسترسی به امکانات و فضاهای عمومی، حمل و نقل نامناسب و …
  • موانع اجتماعی: تبعیض، نگرش‌های منفی و عدم پذیرش اجتماعی.
  • نیازهای توانبخشی و درمانی: نیاز به خدمات توانبخشی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و …
  • نیازهای آموزشی و شغلی: نیاز به آموزش‌های ویژه و فرصت‌های شغلی مناسب.

نقش جامعه در حمایت از افراد دارای معلولیت:

جامعه نقش مهمی در حمایت از افراد دارای معلولیت و ایجاد جامعه‌ای فراگیر دارد. برخی از اقدامات مهم شامل موارد زیر است:

  • افزایش آگاهی عمومی: اطلاع‌رسانی و آموزش به جامعه درباره معلولیت‌ها و حقوق افراد دارای معلولیت.
  • ایجاد دسترسی مناسب: فراهم کردن امکانات و فضاهای عمومی دسترس‌پذیر برای افراد دارای معلولیت.
  • مبارزه با تبعیض: مقابله با نگرش‌های منفی و رفتارهای تبعیض‌آمیز.
  • حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد: حمایت از موسسات و سازمان‌هایی که در زمینه حمایت از افراد دارای معلولیت فعالیت می‌کنند.

نتیجه‌گیری:

درک بهتر معلولیت‌ها و حمایت از افراد دارای معلولیت، وظیفه همه ماست. با افزایش آگاهی و ایجاد جامعه‌ای فراگیر، می‌توانیم به این افراد کمک کنیم تا زندگی مستقل و با کیفیتی داشته باشند. مرکز نگهداری معلولین کم توان ذهنی و جسمی آرزو با هدف حمایت از افراد دارای معلولیت ذهنی و جسمی و ارائه خدمات توانبخشی، آموزشی و مراقبتی فعالیت می‌کند. شما می‌توانید با حمایت از موسسه ما، در این راه سهیم باشید.

آخرین مقالات مرتبط